Bilimsel çalışmaların yapısında devamlılık ve daha evvel gerçekleştirilen çalışmalardan haberdar olunması gereksinimi bulunmaktadır. Gerçekleştirilen tüm bilimsel araştırmalar daha evvel gerçekleşmiş araştırmalar üzerinden gerçekleştirilmektedir Meydana getirilen çalışmaların yayın içerisinde aktarımında birtakım nizamlara uyulması, faydalanan referansların yine belirli nizamlara doğrultusunda gösterilmesi zorunludur. Bilimsel çalışma meydana getirmek ve çalışma neticelerini ilan etmek kademesinde kasıtlı olarak ya da farkında olmadan gerçekleştirilen hatalar çalışmanın saygınlığına zarar vermenin yanında çalışma konusunun dahil olduğu alanı da olumsuz etkilemektedir. Bilimsel etkileşim oluşumunda genellikle “etik dışı” şeklinde ifade edilen bu davranışlar kapsamına “sahtecilik”, “intihal”, “uydurmacılık” ve “tekrarlanan yayın yapma” ve bunun gibi istenmeyen uygulamalar girmektedir. Bu kuramlar içerisinde sürekli olarak karşılaşılan intihal yalnızca akademik alanlardan ziyade sanat ve edebiyat camiasının da karşılaştığı bir problemdir. Bilimsel bir çalışmanın etik olarak kaliteli bir araştırma olarak kabul edilebilmesi için yazma sürecinde belirlenmiş nizamlara uyulması ve bilimsel değerlere bağlı olunması gereksinimi zorunludur (Oğuz, 199).

İntihal “başka bireylerin meydana getirdiği çalışmalardan, bölümler, dizeler alıp kendisi meydana getirmiş gibi yayınlama ya da başka insanların ortaya attığı tezleri üstlenip farklı şekilde ifade etmek” şeklinde ifade edilmektedir (Kansu, 1994).

İntihal, bilimsel yanıltma (scientific misconduct) başlığı altında gruplanan 3 öğe içinde ifade edilmektedir. Bu öğeler;

1. Bilimsel korsanlık (piracy): Başka araştırmalardaki verilerin araştırmacının izni olmadan alınması.
2. İntihal (plagiarism): Başkalarının fikir, yazı ve çalışmalarını çalarak, aldığı kişilere gereken şekilde atıf yapmadan kendisinin gibi göstermek.
3. Saptırma (fabrication, desk-research, dry-lab): verilerin saptırılması veya var olmayan bilgilerin/verilerin yoktan var edilmesidir (Kansu, 1994).

Bahsi geçen gruplardan da anlaşılabileceği üzere bilimsel olarak yanıltma ya da etik dışı edimlerin birçok misali bulunmaktadır. İntihal kavramını diğer gruplardan ayıran esas nitelik bilimsel intihalin tam ortasında atıf bulunmasıdır (Kansu, 1994).

• Kendinden Aşırma: Daha önce meydana getirdiği bir çalışmayı yeni bir çalışma gibi yeniden sunmak (Kansu, 1994).

Aynı kaynak doğrulusunda referans gösterilmeden yapılan intihaller arasında aşağıda gösterildiği şekilde bir sınıflandırılma yapılması mümkündür.

• Hayalet Yazar: Baş bir çalışmadan baştan sona bütün metni kopyalamak.
• Mevcut Yazı: Birçok çalışmadan bilgi toplayarak ortaya çıkan çalışmayı kendisininmiş gibi sunmak.
• Zayıf / Yetersiz Gizleme: Paragraflar içindeki öbekleri farklı ifadelerle aktararak esas metni gizlemek.
• Unutulan Dipnot: Referans olarak kullandığı çalışmanın yazarını belirtip tam künyeyi paylaşmayarak çalışmanın esas haline ulaşma olanağı tamamen kaldırmak.
• Yanlış Bilgilendirme: Kullanılan gerçek kaynak yerine başka kaynak göstermek suretiyle çalışmanın esas haline ulaşılma olanağını ortadan kaldırmak. (Kansu, 1994).

KAYNAKLAR

Oğuz N.Y. (1999). Bilimsel Yayın Etiği. Klinik Psikiyatri, 2, 153-159.
Kansu E. (1994). Dünya’da ve Türkiye’de Bilim, Etik ve Üniversite içinde (s.71- 75). TÜBA,Bilimsel Toplantı Serileri 1, Ankara: TÜBA.